Yediğiniz balık ne kadar sağlıklı?

Yediğiniz balık ne kadar sağlıklı?

Haftada en az iki kez balık yemek çok
faydalı ve sağlığın önemli bir parçası. Ancak sağlıklı balığı yemek
şartıyla...


Geçen hafta kıyıya vuran balıkları toplayan insanların
içimi acıtan sevinci bu yazıyı hazırlamama sebep oldu. Balık yemek çok faydalı
ve sağlığın önemli bir parçası ancak sağlıklı balığı yemek şartıyla. Geçen yıl
sayın Uğur Dündar’ın ortaya çıkardığı otobüsle midye transferi haberinin
görüntülerini de unutmak mümkün değil.

Haftada en az iki kez
tüketilmesinin sağlığı koruyucu etkilerinden bahsetmek mümkün. Çünkü balıktan
alınacak omega-3 yağ asidinin sağlığı koruyucu birçok etkisi var. Omega-3, vücut
tarafından yapılamayan ve dışarıdan yiyeceklerle alınması gereken bir doymamış
yağ asidi ve alımını sağlayabilmek için aslında birçok kaynaktan bahsedilebilir.
Ama en iyi kaynağı balıktır.

Bazı araştırmalar, balık yemenin kalp
hastalıklarından ölüm riskini yüzde 36 oranında azaltabildiğini ortaya koyuyor.
Ancak bazı sulardaki kirlilik ve balığın avlandıktan sonra geçirdiği aşamaların
sağlığı tehdit edebilecek düzeyde olduğu da unutulmamalı ve bu konuda mutlaka
tedbirler alınmalı.

Balığın özellikle çocuklarda zekâyı geliştirici
özelliği vurgulanmaktadır. Bu beyindeki yağın ana bileşiminin, Omega-3 yağ
asitleri içeren DHA olmasındandır. Hamilelik sırasında, bebek Omega-3 yağ
asitlerini anneden alır. Bu nedenle anne adayının balık tüketmesi gereklidir.
Balık eti, kırmızı ete oranla daha az yağlıdır ve bazı özel yağ asitleri içerir.
EPA ve DHA yağ asitleri kan pıhtı oluşumunu engelleyerek, atardamarın
tıkanmasını önler, bu da kalp krizi ve felç riskini azaltır, tansiyonu düşürmeye
yardımcı olur. İyi kolesterolün kötü kolesterole oranını artırarak
kardiyovasküler sistem için çok faydalı olur.


Kirlilik balığı
azaltıyor

Ancak son yıllarda artan kirlilik nedeniyle ne yazık ki balık
azalıyor. Özellikle kirli deniz ve göllerden tutulan balıklarda civa gibi
sağlığa zararlı bazı kimyasalların bulunması birçok kişiyi balık yemekten
vazgeçirebiliyor. Evsel ve endüstriyel atıkların arıtılmadan su ortamlarına
boşaltılması, tarımda kullanılan verim artırıcı doğal ve yapay maddelerin
sularla taşınması gibi nedenlerle gerçekleşen su kirliliği, üç yanı denizle
çevrili olan ülkemiz için de önemli bir sorun.

Başbakanlık Denizcilik
Müsteşarlığı’na göre çevre kirliliğinden dolayı 1980 yılında balık üretimi 500
bin tonu geçerken, günümüzde 100 bin tona kadar düşmüştür.Tarım ve Köyişleri
Bakanlığı Su Ürünleri Yönetmeliği’ne göre su ürünlerinin avlanması, işlenmesi,
tesislerin teknik ve sağlık açısından gerekli şartları yerine getirmesi çok
detaylı isteniyor. Ancak balık hallerinde ve küçük balıkçı teknelerinde bu
şartların sağlandığını söyleyebilmek bence mümkün değil. Balık halleri ve
gittiğiniz balıkçıyı aşağıdaki standartlara göre incelemenizi öneririm. Bakın
yönetmeliğin bazı maddeleri nasıl sıralanmış:

Taze ürün ile atık ve
kirli materyalin birbirinden net olarak ayrı durması gerekir.
Suyu emmeyen,
geçirmeyen, kolaylıkla yıkanabilir ve dezenfekte edilebilir bir zemin döşemesi
olmalı.
Duvarlar ve tavan kolaylıkla temizlenebilir malzemeden
yapılmalı.
Su ürünlerinin canlı olarak bulundurulduğu tesislerde yaşam
koşullarına uygun temiz suyla beslenen havuzlar bulunmalı.
Tesiste, temiz su
veya temizlenmemiş basınçlı deniz suyu sağlayan bir özel sistem bulundurulması
zorunludur.
Tesiste uygun bir atık su tahliye sistemi olmalı, böcek,
kemirgen, kuş ve benzeri hayvanlara karşı koruyucu düzenekler bulunmalıdır.



Taze ürün nasıl işlenmeli?

Derhal sevk edilmedikleri veya
işlenmedikleri takdirde, tesise gelen soğutulmuş su ürünleri, buzaltında tesisin
izotermik deposunda muhafazaya alınmalıdır.
Tuzlu veya tuzsuz olarak temiz
içme suyundan veya temiz deniz suyundan imal edilecek olan buz, sağlıklı
koşullar altında elde edilmeli, temiz ve bakımlı konteynerler içinde muhafaza
edilmelidir.
Kesim ve temizlemenin sağlığa uygun koşullar altında yapılması
gerekmektedir. Bu işlemlerden hemen sonra ürünler içme suyu veya temiz deniz
suyuyla iyice yıkanmalıdır.
Dilimleme ve fileto çıkarma işlemleri, kesim ve
temizleme işlerinin yapıldığı yerden farklı bir yerde uygulanmalıdır.